भगवद्गितायाः व्याकरणम् – Análise gramatical da Bhagavadgītā – 15

Símbolos usados na análise gramatical:

√ –  raíz verbal; ⊘ –  indeclinável; m – género masculino; f – género feminino; n – género neutro; I/1 – primeira pessoa singular; II/1 – segunda pessoa singular (a numeração romana indica a pessoa, a numeração indo-arábica indica o número, que pode ser singular, dual ou plural; 1/1 – 1º caso singular; 1/2 –  1º  caso dual; 1/3 – 1º  caso plural; 2/1 – 2º  caso singular (existem oito casos, vibhaktis, no total; 7/1 – sétimo caso singular; P – parasmaipadī; Ā – ātmanepadī; U – ubhayapadī; VA – voz ativa (kartari prayoga); VP – voz passiva.

पाञ्चजन्यं हृषीकेशो देवदत्तं धनञ्जयः ।

पौण्ड्रं दध्मौ महाशङ्खं भीमकर्मा वृकोदरः ॥ १.१५ ॥

पदच्छेदो (सन्धिच्छेदः) विभक्तिपरिच्छेदः पदार्थो व्युत्पत्तिश्

पाञ्चजन्यम् 2/1n – Pāñcajanya (a concha do Senhor Kṛṣṇa), (पञ्चजने दैत्यविशेषे भवः इति पाञ्चजन्यम्, पञ्चनजदैत्यास्थिनिमित्तम्); हृषीकेशः 1/1m – Hṛṣīkeśa, o mestre dos órgãos dos sentidos  e de ação (Senhor Kṛṣṇa), (हृषीकाणाम् इन्द्रियाणाम् ईशः इति); देवदत्तम् 2/1n – Devadatta (a concha de Arjuna), (देवस्य दत्तम् इति); धनञ्जयः 1/1m – Dhanañjaya, aquele que conquistou riqueza (Arjuna), (धनं जयति इति धनञ्जयः); पौण्ड्रम् 2/1n – Pauṇḍram (a concha de Bhīma); दध्मौ III/1 1P√ध्मा, लिट् लकार – ele soprou;  महाशङ्खं 2/1n (विशेषन, adjetivo para पौण्ड्रम्) – Mahāśaṅkham, a grande concha (महान् च असौ अशङ्खः च); भीमकर्मा 1/1m (विशेषन, adjetivo para Bhīma) – Bhīmakarman, aquele de formidáveis proezas (भीमानि कर्माणि यस्य सः भीमकर्मा); वृकोदरः 1/1m (विशेषन, adjetivo para Bhīma) – Vṛkodara, aquele que tem um estômago como o de um lobo, (वृकस्य उदरम् इव उदरं यस्य सः वृकोदर).

अन्वयः

हृषीकेशो पाञ्चजन्यं धनञ्जयः देवदत्तं भीमकर्मा वृकोदरः महाशङ्खं पौण्ड्रं दध्मौ ॥ १.१५ ॥

अनुवादः

V.1.15 – Hṛṣīkeśa (o Senhor Kṛṣṇa) soprou (a sua concha denominada) Pāñcajanya, Dhanañjaya (Arjuna) soprou (a sua concha chamada) Devadatta, e Bhīma, homem de formidáveis proezas, que tem um estômago de lobo, soprou (a sua) grande concha Pauṇdra.