भगवद्गितायाः व्याकरणम् – Análise gramatical da Bhagavadgītā -2

Símbolos usados na análise gramatical:
√ – raíz verbal; ⊘ – indeclinável; m – género masculino; f – género feminino; n – género neutro; I/1 – primeira pessoa singular; II/1 – segunda pessoa singular (a numeração romana indica a pessoa, a numeração indo-arábica indica o número, que pode ser singular, dual ou plural; 1/1 – 1º caso singular; 1/2 – 1º caso dual; 1/3 – 1º caso plural; 2/1 – 2º caso singular (existem oito casos, vibhaktis, no total; 7/1 – sétimo caso singular; P – parasmaipadī; Ā – ātmanepadī; U – ubhayapadī; VA – voz ativa (kartari prayoga); VP – voz passiva.

अथ प्रथमोऽध्यायः

पदच्छेदो (सन्धिच्छेदः) विभक्तिपरिच्छेदः पदार्थो व्युत्पत्तिश्च –
अथ⊘ – agora; é uma partícula gramatical usada no início das obras como um sinal de bênção.
प्रथमः1/1m – primeiro; अध्यायः1/1m – capítulo.
अनुवदः (tradução) – Agora, o primeiro capítulo.

अर्जुनविषादयोगः

पदच्छेदो (सन्धिच्छेदः) विभक्तिपरिच्छेदः पदार्थो व्युत्पत्तिश्च –
अर्जुन-विषाद-योगः 1/1m (अध्यायः) – (Capítulo) cujo tópico é o sofrimento de Arjuna.
(अर्जुनस्य विषादः एव योगः यस्य अध्यायस्य सः अर्जुनविषादयोगः); योगः – neste contexto a palavra yoga significa assunto ou tópico; विषादः – tristeza, sofrimento, depressão.

अनुवादः (tradução) – O capítulo cujo assunto é o sofrimento de Arjuna.

धृतराष्ट्र उवाच ।
धर्मक्षेत्रे कुरुक्षेत्रे समवेता युयुत्सवः ।
मामकाः पाण्डवाश्चैव किमकुर्वत सञ्जय ॥ १.१ ॥

पदच्छेदो (सन्धिच्छेदः) विभक्तिपरिच्छेदः पदार्थो व्युत्पत्तिश्च –
धृतराष्ट्रः 1/1m – Dhṛtarāṣṭra, o rei cego, pai de Duryodhana e irmão mais velho de Pāṇḍu; (धृतं राष्ट्रं येन सः धृतराष्ट्रः, aquele por quem o reino é sustentado é o Dhṛtarāṣṭra)
उवाच III/1, 2P√वच् (वच, परिभाषणे), लिट् लकारः, VA (कर्तरि प्रयोगः) – ele disse;
धर्मक्षेत्रे 7/1n – no lugar do dharma (धर्मस्य क्षेत्रम् इति धर्मक्षेत्रम्)
कुरुक्षेत्रे 7/1n – em Kurukṣetra (कुरूणां क्षेत्रम् इति कुरुक्षेत्रम्, a terra dos Kurus é chamada de Kurukṣetra)
समवेताः 1/3m – juntos, reunidos (सम् + अव + 2P√इण् + क्त )
युयुत्सवः 1/3m – desejosos por combater (योद्धुम् इच्छुः इच्छति इति युयुत्सुः, ते युतुत्सवः)
मामकाः 1/3m – os meus (filhos)
पाण्डवाः 1/3m – os Pāṇḍavas (पाण्डोः प्रसिद्धस्य राज्ञः अपत्यं पुमान् इति पाण्दवः, ते, Pāṇḍavas são os filhos do famoso rei Pāṇḍu).
च ⊘ – e; एव ⊘ – de facto, de verdade; किम् 2/1n – o quê?
अकुर्वत III/3A, 8U√कृ (डुकृञ्, करणे), लङ् लकारः, VA (कर्तरि प्रयोगः) – (eles) fizeram
सञ्जय – ó Sañjaya

अन्वयः
धृतराष्ट्रः उवाचः । (हे) सञ्जय धर्मक्षेत्रे कुरुक्षेत्रे समवेताः युयुत्सवः मामकाः पाण्डवाः च एव किम् अकुर्वत ।

अनुवादः
V.1.1 – Dhṛtarāṣṭra disse: Ó Sañjaya, o que é que, de facto, fizeram os meus (filhos) e os Pāṇḍavas, (estando) desejosos por combater (e) reunidos em Kurukṣetra, o lugar (onde predomina) a justiça?

Paulo Vieira